Samenvatting
Sinds 2011 wordt cariës geclassificeerd als een niet-overdraagbare ziekte (non-communicable disease). Het ontstaan van een cariëslaesie is het gevolg van een ecologische verschuiving binnen de tandplak of biofilm. Deze verschuiving houdt in dat de microbiële samenstelling van de biofilm verandert, waarbij een evenwichtige populatie micro-organismen overgaat in een acidogene en cariogene gemeenschap. Deze verandering in biofilmactiviteit wordt voornamelijk veroorzaakt en in stand gehouden door de frequente consumptie van fermenteerbare koolhydraten die de balans tussen demineralisatie- en remineralisatieprocessen verstoren. Het verlies van mineralen in de harde tandweefsels resulteert uiteindelijk in de vorming van een cariëslaesie. Het cariësproces leidt tot een ontstekingsreactie in het pulpaweefsel. Naarmate de cariëslaesie dichter bij de pulpa komt, nemen zowel de intensiteit als de omvang van deze reactie toe. Bij het voortschrijden van een cariëslaesie en de betrokkenheid van de pulpa kan een endodontische behandeling noodzakelijk zijn.
Bij tijdelijke gebitselementen vraagt dit om een zorgvuldige aanpak. Niet behandelen of te vroeg extraheren heeft namelijk grote gevolgen: verlies van ruimte in de tandboog, verstoorde eruptie van blijvende elementen en functieverlies. Een endodontische behandeling – vaak pulpatherapie genoemd – is daarom cruciaal voor het behoud van het tijdelijke gebitselement en de algehele mondgezondheid van het kind. Het draait om het juiste moment, de juiste indicatie en de juiste techniek. Een verkeerde inschatting kan leiden tot onnodig verlies van elementen of juist tot onvoldoende behandeling van een ontstoken pulpa. Door tijdig in te grijpen en de pulpastatus nauwkeurig vast te stellen, voorkom je complicaties en draag je bij aan een gezonde tandontwikkeling.
Dit programma is bedoeld om tandartsen inzicht te bieden in de aanbevelingen en richtlijnen op basis van de huidige klinische en wetenschappelijke kennis over de verschillende aspecten van de endodontische behandeling bij tijdelijke gebitselementen. Er wordt ingegaan op de processen die zich in de pulpa voltrekken bij diepe tot zeer diepe cariëslaesies. Daarnaast komen diagnostische parameters en een stap-voor-stap beschrijving van de klinische procedures binnen de diverse behandelingsmodaliteiten aan bod. De training sluit volledig aan bij het principe van Evidence-Based Practice: je combineert wetenschappelijk bewijs, klinische expertise en de voorkeur van de patiënt tot de best mogelijke zorg.
Accreditatie
Door het Kwaliteitsregister Tandartsen (KRT) zijn vier accreditatiepunten toegekend aan de onlinecursus Endodontische behandelingen bij tijdelijke gebitselementen.
Inhoud
1 Woord vooraf
2 Het dentine-pulpacomplex en zijn verdedigingsmechanisme
3 Pulpadiagnostiek bij diepe of extreem diepe cariëslaesies
4 De endodontische behandeling
5 Casuïstiek
6 Tot slot
Nawerk
Auteur
Dr. Geertje Van Gorp is zowel in kindertandheelkunde als in endodontologie gespecialiseerd. Zij behaalde in 1983 haar tandartsdiploma en voltooide in 1986 haar masteropleiding in de kindertandheelkunde, in 2001 gevolgd door een masteropleiding in de endodontologie. Ze volgde beide opleidingen aan de Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven), alwaar ze in 2023 tevens de doctorstitel verwierf. Gedurende ongeveer 20 jaar combineerde Van Gorp een verwijspraktijk voor endodontologie en tandtrauma, met een aanstelling aan de Universitaire Ziekenhuizen in Leuven (UZ Leuven). Momenteel is zij daar nog steeds actief in het geven van onderwijs en het doen van wetenschappelijk onderzoek. Haar klinische werk en onderzoek richten zich voornamelijk op tandtrauma, pulpatherapieën voor tijdelijke gebitselementen en de behandeling van blijvende gebitselementen waarvan de wortel nog niet is afgevormd. Daarnaast heeft ze vier jaar een bestuursfunctie bekleed bij de International Association of Dental Traumatology (IADT). Ze is momenteel nog steeds actief binnen diverse commissies van deze organisatie.
Doelstellingen
Na het doorlopen van deze e-learning:
- heb je kennis van de definitie en kenmerken van een diepe of extreem diepe cariëslaesie;
- ben je in staat de verdedigingsmechanismen binnen het dentine-pulpacomplex als reactie op een diepe cariëslaesie te beschrijven;
- kun je relevante diagnostische methoden toepassen, waaronder anamnese, klinisch onderzoek en radiologisch onderzoek en diagnostische testen;
- heb je inzicht in de relatie tussen de ziekte cariës en het ontsteken van de pulpa;
- kun je de verschillende stadia van pulpaontsteking herkennen en diagnosticeren;
- kun je de indicaties en contra-indicaties voor een endodontische behandeling bij een tijdelijk gebitselement toelichten;
- heb je kennis van de verschillende behandelopties voor een diepe of extreem diepe cariëslaesie;
- kun je de keuze tussen vitale en niet-vitale pulpatherapie onderbouwen;
- ben je in staat de stappen van een endodontische behandeling te beschrijven en toe te passen;
- begrijp je het belang van een optimale coronale afsluiting.
Ingangsniveau van deze nascholing: een voltooide universitaire opleiding tandheelkunde.
