Het is geen uitzondering meer dat mensen op dansfeesten behalve alcohol en cannabis allerlei andere middelen gebruiken. Sommige van deze middelen zijn al ruim 20 jaar lang niet meer weg te denken uit de uitgaansscene. Denk aan ecstasy (XTC, MDMA), cocaïne en amfetamine (speed, pep). Deze middelen worden gebruikt voor meer energie tijdens het uitgaan en dansen en daarmee het plezier van het uitgaan en sociale interactie te verhogen en/of te verlengen. Er kleven echter wel wat risico’s aan het gebruik van deze drugs. Gebruik ervan kan op den duur uitmonden in probleemgebruik of zelfs verslaving. Het verschil tussen recreatief, incidenteel, gebruik en probleemgebruik zit hem vaak in de motivatie van de gebruiker om te gebruiken. Redenen als een avondje lekker stappen, nieuwsgierigheid zijn prima te combineren met niet-problematisch drugsgebruik. Maar probleemverdrijving en compulsieve dwang zijn redenen die al snel kunnen leiden tot probleemgebruik en verslaving, veel meer nog dan het specifieke middel zelf. In principe kunnen alle populaire drugs tot probleemgebruik leiden, net zoals alcohol. Maar het is ook heel goed mogelijk met deze drugs op een niet-problematische manier om te gaan. Er zijn echter wel drugs die een disproportioneel risico vormen en veel sneller tot verslaving leiden. Opiaten (bijvoorbeeld heroïne, morfine en fentanyl), basecoke (crack) of methamfetamine (crystal meth) zijn drugs die het beloningssysteem in de hersenen dusdanig activeren dat enkele malen gebruik al tot verslaving kan leiden.
Het type gebruiker dat middelen alleen om plezierige en sociale redenen gebruikt wordt wel de ‘recreatieve gebruiker’ genoemd. In de meeste opzichten lijken deze personen op niet-gebruikers. Sociaaleconomische status en werk- en opleidingsniveau zijn hetzelfde en meestal betreft het goed geïntegreerde burgers. Het enige wat hen feitelijk onderscheidt is de manier waarop ze hun vrije tijd besteden. Naast het gebruik van drugs gaan ze vaker naar elektronische dansfeesten. Gebruikers die gebruiken om problemen te verdrijven en de werkelijkheid te ontvluchten verschillen vaak in veel opzichten van recreatieve gebruikers. Deze groep is dikwijls gemarginaliseerd, heeft een lage sociaaleconomische status, is werkloos en soms ook dakloos. Deze laatste groep is het best in beeld bij de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg vanwege de druggerelateerde problematiek.
Deze nascholing richt zich voornamelijk op de (veelal illegale) populaire drugs die voor een breed publiek interessant zijn om te gebruiken in de context van uitgaan en feesten. Daarbij zal de nadruk liggen op de effecten (verdovend, stimulerend of hallucinant), herkennen en behandelen van gezondheidsverstoringen als gevolg van deze drugs. Voorts is het van belang de wetgeving rondom drugs in Nederland kort te bespreken, aangezien die grotendeels voortkomt uit het gezondheidsbeleid. Het is voor de medische professional belangrijk extra alert te zijn op tekenen die wijzen op een drugsprobleem. Met het oog daarop worden in deze nascholing instrumenten besproken die kunnen helpen dit probleem boven tafel te krijgen.
Accreditatie
Dit programma is door de LV POH-GGZ en de NVvPO voor 3 punten geaccrediteerd onder ID 528334.
Inhoud
BLOK A Wetgeving, omvang gebruik, epidemiologie, effecten
A1 Populaire drugs, definitie en wetgeving
A2 Omvang drugsgebruik en epidemiologie
A3 Effecten van drugs: verdovende, stimulerende en hallucinante middelen
BLOK B Herkenning van drugsproblematiek
B1 Herkenning en behandeling van acute drugsproblematiek (intoxicaties)
B2 Herkenning en behandeling van chronische drugsproblematiek (afhankelijkheid)
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Opdrachtblad ‘Invoering in de praktijk’
Teamoverleg en intervisie
Toets voor POH-GGZ 2023/4
Over de auteur
Dr. Tibor Brunt is als senior wetenschapper verbonden aan het Amsterdam Universitair Medisch Centrum, afdeling Psychiatrie. Daarnaast is hij werkzaam als wetenschappelijk projectleider bij Het Kleine Heldenhuis, een jeugd-GGZ-instelling te Rotterdam.
De auteur heeft geen financiële banden met de farmaceutische industrie, ontvangt geen onderzoeksgeld van commerciële partijen en heeft geen bedrijfsbelangen of andersoortige financiële relaties met betrekking tot dit onderwerp.
Doelstellingen
Na afloop van dit nascholingsprogramma:
- heb je je kennis over populaire drugs geactualiseerd;
- ken je de omvang van het gebruik van deze middelen in Nederland;
- weet je meer over de omvang van het problematisch gebruik van deze middelen;
- ben je op de hoogte van de aard van de problematiek, zowel acuut als chronisch;
- heb je kennis over het begrip verslaving;
- weet je welk soort intoxicaties vaak voorkomt;
- kun je de problemen beter herkennen in je praktijk;
- weet je bij welke signalen je moet doorvragen;
- kun je een patiënt passend doorverwijzen (bijvoorbeeld naar de verslavingszorg);
- ben je op de hoogte van de behandeling van de acute en chronische problematiek.
