Samenvatting
Gelukkig wordt ook binnen de huisartsenzorg meer aandacht besteed aan het werken met kinderen en jeugdigen door de POH-GGZ. Het kan verwarrend zijn als er vanuit zowel de huisartsenpraktijk als de Jeugdwet verwachtingen zijn van jou als POH-GGZ, omdat je kinderen of jeugdigen op je spreekuur ziet. Wat is leidend? De financiering van zorg? Je opleidingsachtergrond en werkervaring? Of valt een en ander te combineren? En kun je op deze wijze als POH-GGZ alle leeftijdsgroepen bedienen binnen de grenzen van je werk in de huisartsenpraktijk?
Werken met kinderen en jeugdigen in de functie van POH-GGZ binnen de huisartsenpraktijk is werken met een leeftijdsgroep waarvoor in sommige gemeenten de POH-GGZ Jeugd naar voren wordt geschoven met een financiering vanuit de Jeugdwet. De werkwijze is per gemeente verschillend en daarmee heb je als POH-GGZ in de huisartsenpraktijken door het hele land te maken.
De zorg integreren binnen de huisartsenzorg, leeftijdsspecifieke begeleiding geven en de sociale kaart kennen en actueel houden wordt door de POH-GGZ vormgegeven. Dit geldt ook als een patiënt onder de 18 jaar is, ook dan mag deze adequate begeleiding verwachten van de POH-GGZ.
Als POH-GGZ word je opgeleid tot generalist, het huisartsgeneeskundig denken maak je je zoveel mogelijk eigen. Alle leeftijdsgroepen (0-100 jaar) komen langs op je spreekuur. Je werkt in een zorglandschap dat is verdeeld in jeugdzorg, volwassenenzorg en ouderenzorg. De huisarts als poortwachter van de zorg én de enige ‘echte’ generalist krijgt voor zijn/haar patiëntenpopulatie ondersteuning van jou als praktijkondersteuner in de geestelijke gezondheidszorg. Opleiding en werkervaring zijn vóór de start als POH-GGZ in de huisartsenpraktijk zeer divers en dit maakt ook dat de vraag naar na- en bijscholing de complete diversiteit van de patiëntenpopulatie van de huisartsenpraktijken betreft. Het functie- en competentieprofiel van de Landelijke Vereniging POH-GGZ geeft een duidelijk kader voor het invullen van de functie POH-GGZ binnen de huisartsenpraktijk. Ook wordt een breed scala aan competenties genoemd waarin de POH-GGZ zich dient te ontwikkelen en bekwamen.
Probleemverhelderend werken vraagt een andere vaardigheid dan diagnosegestuurd behandelen. Zorgpaden zijn niet geëffend en de POH-GGZ wordt geacht een sociale kaart te kunnen maken, actueel te houden en ook daarbinnen te netwerken en samen te werken met ketenpartners in het brede zorglandschap. Oog houden voor wat binnen huisartsgeneeskundig werken past, waar moet je ‘op je handen gaan zitten’ omdat je deze behandeling eerder wél zelf bood, of naar wie ga je juist verwijzen en hoe geef je overbruggingszorg vorm?
Standaarden, richtlijnen en samenwerkingsafspraken zijn een belangrijke kapstok om geleverde zorg te kunnen toetsen en te evalueren. Dit alles in nauw overleg met de huisarts, die immers eindverantwoordelijk is voor de zorg die de POH-GGZ biedt. Een goede samenwerking en afstemming met de huisarts, adequate rapportage in het huisartseninformatiesysteem (HIS) en zorgvuldig omgaan met je eigen beroepsverantwoordelijkheid (zeker zolang POH-GGZ een functie en nog geen beroep is), zijn hierin van wezenlijk belang. Je bent en blijft verantwoordelijk voor je eigen denken en handelen en dient te borgen dat de begeleiding door de POH-GGZ binnen de huisartsenpraktijk is ingebed in de overlegstructuur met de huisarts. Binnen de huisartsenpraktijk draagt de huisarts de eindverantwoordelijkheid voor alle zorg die geleverd en gedeclareerd wordt vanuit zijn/haar praktijk. Het is daarom van belang goede afspraken te maken met de huisarts over overlegmomenten, wijze van rapportage in het HIS en terugkoppelingen die de huisarts (face to face) wil ontvangen. Deze regeling ontslaat jou als POH-GGZ zeker niet van je eigen verantwoordelijkheid. In het competentieprofiel zijn de verschillende competentiegebieden duidelijk omschreven. Je dient jezelf op deze gebieden bevoegd en bekwaam te weten én je verantwoordelijkheid te nemen voor bij- en nascholing. Zo houd je je kennis en kunde up-to-date en verleen je op verantwoorde wijze zorg binnen de huisartsenpraktijk.
Wanneer je begeleiding biedt aan kinderen en jeugdigen, komen de voorgaande vragen ook op je pad. De jeugdzorg is sinds 2015 veranderd: de financiering ervan loopt via de Jeugdwet. De zoektocht naar een passend zorgaanbod voor kinderen en jeugdigen is een puzzel die om die reden in iedere gemeente anders gelegd moet worden. Dit betekent voor de POH-GGZ contact maken met instanties die een contract hebben met de gemeente(n) waarin de betreffende huisartsenpraktijk gevestigd is. Ook van belang is zorgaanbieders op de sociale kaart zetten die via het persoonsgebonden budget of op andere wijze gefinancierde (en zo mogelijk vergoede) passende zorg bieden aan de kinderen en jeugdigen. Een proces van finetuning, omdat het van belang is de populatie van ‘jouw’ huisartsenpraktijk te leren kennen en op basis van die kennis de sociale kaart te maken met de aanbieders die aansluiten bij ‘jouw’ kinderen en jeugdigen op je spreekuur in de huisartsenpraktijk.
Zodra we kinderen en jeugdigen noemen, komt het belang van systemisch denken en werken naar voren. Dit is een competentie die voor de POH-GGZ van belang is, wil je kwalitatief goede begeleiding bieden en in staat zijn ‘het grote geheel’ te overzien rondom iedere patiënt die op jouw spreekuur komt. In deze nascholing gaat het over de systemen waarvan een kind of jeugdige deel uitmaakt, zoals eigen gezin, school, sportclub, vereniging, vrienden(groepjes), familie, camping, BSO, hulpverlening, tandarts, kapper, enzovoorts, maar vooral: hoe beweegt het kind of de jeugdige zich in, door, of zelfs buiten deze systemen? En hoe begeleid je het kind of de jeugdige hierin en het systeem eromheen?
Informatierecht of informatieplicht, toestemming van ouder(s), medisch geheim, Kindcheck en AVG-proof overleg; kortom de juridische kaders van het werken met kinderen en jeugdigen binnen de huisartsenpraktijk vragen van de POH-GGZ om kennis van de wetgeving alsmede flexibiliteit en professionaliteit in het vormgeven hiervan op het spreekuur.
In BLOK A staat het generalistisch, probleemverhelderend en systemisch werken als POH-GGZ met jeugd in de huisartsenpraktijk centraal. In BLOK B gaat het over de sociale kaart, netwerken en samenwerken met netwerk- en ketenpartners in de begeleiding en verwijzing van kinderen en jeugdigen naar of vanuit de huisartsenpraktijk.
Accreditatie
Dit programma is door de LV POH-GGZ en de NVvPO voor 3 punten geaccrediteerd onder ID 485808.
Inhoud
BLOK A Kinderen en jeugdigen in de huisartsenpraktijk
A1 Generalistisch en klachtgericht werken
A2 Casuïstiek
A3 Klachtverhelderend én systemisch werken
BLOK B De sociale kaart, netwerken en samenwerken
B1 Sociale kaart
B2 Netwerken en samenwerken
B3 Overbruggingszorg of laagfrequente ondersteuning binnen de huisartsenpraktijk
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casus
Literatuur
Opdrachtblad ‘Invoering in de praktijk’
Teamoverleg en intervisie
Toets voor POH-GGZ 2022/4
Over de auteur
Jobke Debats-Koningswoud is directeur van J&J Totale Zorg BV, SPV en palliatief verpleegkundige; een zorginstelling die POH’s-GGZ levert aan huisartsenpraktijken in de regio, begeleiding aan huis biedt vanuit Wmo en Wlz en palliatief terminale zorg vanuit de Zvw met een team van (sociaalpsychiatrisch) verpleegkundigen opgeleid en ervaren als POH-GGZ. Sinds 2014 is zij hoofddocent aan de opleiding tot POH-GGZ bij Rino Zuid te Eindhoven.
De auteur heeft geen financiële banden met de farmaceutische industrie, ontvangt geen onderzoeksgeld van commerciële partijen en heeft geen bedrijfsbelangen of andersoortige financiële relaties met betrekking tot dit onderwerp.
Doelstellingen
Na afloop van dit nascholingsprogramma:
- voel je je bekwamer in het begeleiden en/of verwijzen van kinderen en jeugdigen in de huisartsenpraktijk;
- kun je probleemverhelderend en huisartsondersteunend kinderen en jeugdigen begeleiden en/of verwijzen in de huisartsenpraktijk;
- weet je hoe je een sociale kaart actueel houdt voor kinderen en jeugdigen in de huisartsenpraktijk(en) waar je als POH-GGZ werkzaam bent;
- weet je hoe je adequaat samenwerkt en netwerkt in het sociale domein en het gehele zorglandschap, zodat je passende zorg kunt (laten) bieden aan de kinderen en jeugdigen;
- leer je je eigen mogelijkheden, maar ook je grenzen kennen in het werken als POH-GGZ met kinderen en jeugdigen in de huisartsenpraktijk;
- ga je aan de slag met het vormgeven van overbruggingszorg aan kinderen en jeugdigen indien er sprake is van wachtlijsten;
- kun je het systeem van het kind of de jeugdige betrekken bij jouw zorg als POH-GGZ, of het nu aan- of afwezig is in de spreekkamer;
- ben je je bewust van het betrekken van het systeem van het kind of de jeugdige bij jouw begeleiding als POH-GGZ;
- ken je de juridische kaders voor het werken met kinderen en jeugdigen binnen de huisartsenzorg;
- kun je op een flexibele en professionele wijze overleggen met en informatie geven aan het kind of de jeugdige en hun systeem binnen de gestelde juridische kaders;
- ben je bekend met de Kindcheck en de meldcode voor jouw werk als POH-GGZ met kinderen en jeugdigen.
