WinkelmandjeBekijk/wijzig inhoud ×
  • Er zitten geen programma's in het winkelmandje.

Menu

Infectieziekten zijn een belangrijke oorzaak van ziekte en sterfte. Ze worden overgebracht door micro-organismen, zoals virussen, bacteriën of parasieten. In theorie zijn infectieziekten te voorkomen, wanneer het mogelijk zou zijn om niet in aanraking te komen met deze micro-organismen. Maar dit is in de praktijk nagenoeg onmogelijk: contact met micro-organismen is in het normale dagelijkse leven niet te vermijden. Ze zitten in de lucht, op de huid, in de darmen, op voedsel en op voorwerpen en kunnen op allerlei manieren worden overgebracht.

Gelukkig heeft men al lang geleden ontdekt dat het door vaccinatie mogelijk is afweer op te bouwen tegen bepaalde micro-organismen. Het woord ‘vaccin’ is afgeleid van het Latijnse woord ‘vacca’: koe. Vaccinatie met koepokken is de oudst bekende vaccinatie.

Vaccineren is een belangrijke methode om infectieziekten te voorkomen. Vaccins zijn gebaseerd op het micro-organisme dat de verwekker is van de infectieziekte waartegen het vaccin bescherming moet bieden.

Van oudsher worden vaccins toegepast in de preventie van infectieziekten. Vaccins horen zelfs tot de meest kosteneffectieve geneesmiddelen. Door vaccinaties op grote schaal toe te passen, kunnen sommige besmettelijke ziekten worden uitgeroeid. Pokken is een voorbeeld van een ziekte die is uitgeroeid. Ook poliomyelitis (kinderverlamming) is waarschijnlijk binnenkort uitgeroeid.

Dit nascholingsprogramma beschrijft hoe vaccins werken, hoe ze zijn samengesteld, welke effecten bij de mens te verwachten zijn en hoe ze gebruikt kunnen worden. U leest ook op welke manier de Nederlandse overheid vaccins inzet. In dit programma wordt tevens ingezoomd op een aantal nieuwe ontwikkelingen: vaccins tegen COVID-19, gordelroos, meningokokken en pneumokokken bij ouderen. Uiteraard ontbreekt de vertaalslag naar de dagelijkse praktijk in de huisartsenpraktijk niet.

Naar specifieke productinformatie zult u in deze nascholing vergeefs zoeken. Hiervoor wordt verwezen naar de bijsluiter of uitgebreidere informatie, die is te vinden via openbare websites als www.cbg-meb.nl of in naslagwerken zoals het Farmacotherapeutisch Kompas (www.farmacotherapeutischkompas.nl).

Tot slot is het goed om te weten dat vaccins ook ontwikkeld worden voor andere indicatiegebieden dan infectieziekten. Er zijn al antiallergievaccins, waarmee een overmatige reactie op allergenen (huisstofmijt, diverse pollen) gedempt kan worden. Ook op andere terreinen worden vaccins ontwikkeld. De belangrijkste terreinen zijn de oncologie (immunisatie tegen infecties met virussen die uiteindelijk tot maligne veranderingen kunnen leiden, zoals hepatitis B en humaan papillomavirus; immunisatie tegen tumorantigenen zelf), verslaving (vaccins die antistoffen opwekken tegen nicotine, cocaïne of heroïne, zodat deze stoffen de bloed-hersenbarrière niet meer kunnen passeren of op receptoren kunnen aangrijpen om hun genotseffect te geven), atherosclerose en de ziekte van Alzheimer.

Dit nascholingsprogramma beperkt zich tot vaccinaties tegen infectieziekten.

Accreditatie

Dit programma is door de KNMG voor 2 punten geaccrediteerd onder ID 484251. In uw persoonlijke nascholingsdossier is terug te vinden tot welke datum dit programma geaccrediteerd is.

Inhoud

BLOK A Achtergronden en kaders
A1 Indicaties en toepassingsgebieden
A2 Wat zijn vaccins?
A3 Immunisatie en de werking van vaccins

BLOK B Medicatie en toepassing van vaccins
B1 Vaccins en effecten bij de mens
B2 Vaccinaties in de praktijk
B3 Nieuwe ontwikkelingen rond vaccins

Actie en verantwoording

Nadere bespreking van vragen en casuïstiek 
Literatuur 
Opdrachtblad 'Invoering in de huisartsenpraktijk’ 
Teamoverleg/Hagro/FTO/WDH 
Toets voor Huisartsen 2022/6

Over de auteur

Dr. H.C. Rümke is kinderarts (niet-praktiserend) en klinisch vaccinoloog. Na eerdere werkzaamheden rond onderzoek naar vaccins bij het RIVM en Erasmus MC/Vaxinostics BV werkte hij van 2011 tot zijn pensionering in 2016 bij het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Hij was tot en met 2018 lid van de Gezondheidsraad Commissie Vaccinaties.

Drs. C.M. de Leeuw is apotheker en houdt zich als zelfstandige bezig met het schrijven van (medische) artikelen en nascholingen. Van 2008 tot 2015 werkte hij als redacteur bij het Pharmaceutisch Weekblad en van 2015 tot 2019 was hij wetenschappelijk medewerker bij het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP, waar hij onder andere doseringsadviezen voor patiënten met obesitas en dialysepatiënten ontwikkelde.

De auteurs hebben geen financiële banden met de farmaceutische industrie, ontvangen geen onderzoeksgeld van commerciële partijen en hebben geen bedrijfsbelangen of andersoortige financiële relaties met betrekking tot dit onderwerp.

Doelstellingen

Na afronding van dit programma:

  • weet u hoe vaccins werken;
  • weet u hoe in Nederland de vaccinvoorziening is geregeld, wat de belangrijkste indicaties voor vaccinatie zijn en wat het schema van het Rijksvaccinatieprogramma is;
  • kent u de verschillende soorten vaccins;
  • kent u de effecten van vaccins op de mens en de belangrijkste contra-indicaties.

  • Accreditatie bureau cluster 1

    Accreditatie bureau cluster 1
  • Nederlandse Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten

    Nederlandse Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten
  • Verenso

    Verenso

Inloggen