Samenvatting
Volgens gegevens uit de Multidisciplinaire richtlijn ziekte van Parkinson waren er in 2007 33000 personen bekend met de ziekte van Parkinson. Dit is tot nu toe de enige versie die verschenen is. Er is geen recentere versie. Er is wel de ERGO-studie in Rotterdam, een langlopende studie onder ouderen naar het voorkomen van ziekten bij ouderen, en die studie loopt nog steeds. Een schatting gemaakt naar aanleiding van deze studie geeft aan dat er momenteel circa 61000 mensen de ziekte van Parkinson hebben. Dat zijn er dus gemiddeld ruim 30 per apotheek. Iedere apotheek heeft dus met parkinsonpatiënten te maken. Zowel met mensen bij wie de ziekte al is vastgesteld als met mensen die de ziekte hebben maar bij wie de diagnose nog niet gesteld is. Het aantal patiënten neemt alleen maar toe.
Weinig huisartsen zullen parkinsonpatiënten zelf behandelen, omdat de behandeling gecompliceerd is en daarom liever en beter aan een specialist overgelaten wordt. Bovendien wordt de behandeling met het ouder worden steeds ingewikkelder, doordat de ziekte alleen maar erger wordt. Het is niet voor niets dat parkinsonpatiënten door bepaalde neurologen die gespecialiseerd zijn in de ziekte worden behandeld; net als bij epilepsie het geval is.
In deze nascholing ligt het accent sterk op de antiparkinsonmedicatie. De specialist schrijft voor en de huisarts verlengt de medicatie eventueel. De apotheek levert af en heeft er dus veel mee te maken. Dat is ook te vinden in de Multidisciplinaire richtlijn ziekte van Parkinson.
De ziekte van Parkinson
Al lang voordat de ziekte zich openbaart, zijn er dopamineproducerende zenuwcellen (neuronen) te gronde gegaan. Op een gegeven moment zijn er zoveel neuronen afgestorven en is de dopamineproductie zo veel lager geworden, dat dit tot uitdrukking komt in verschijnselen en klachten.
Als die verschijnselen en klachten ernstig genoeg zijn, wordt medicatie gegeven. De patiënt kan daarom vragen, maar de neuroloog kan het ook adviseren. Vroeger wilde men nog wel eens wachten met het geven van medicatie, vooral met het geven van levodopa. Men dacht dat in een vroeg stadium levodopa geven gepaard ging met het vroeg optreden van bijwerkingen. Men weet nu dat het geen bijwerkingen zijn die optreden, maar dat het de progressie van de ziekte is. Dit voortgaan van de ziekte maakt dat de reactie op de medicatie afneemt en verandert en dat er dyskinesieën ontstaan. Wat dit zijn komt in deze nascholing aan de orde.
Is de ziekte van Parkinson erfelijk? Waarom krijgen zoveel patiënten met de ziekte van Parkinson een depressie en/of dementie? Waardoor vallen patiënten met deze ziekte zo vaak en is daar niets tegen te doen? Overlijden mensen met deze ziekte eerder dan mensen zonder de ziekte? Allemaal vragen waarop in deze nascholing antwoord wordt gegeven.
Geneesmiddelen
Tegenwoordig hoort antiparkinsonmedicatie door een specialist te worden voorgeschreven. Bij voorkeur een in bewegingsstoornissen gespecialiseerde neuroloog of een geriater met veel kennis van de ziekte van Parkinson. De huisarts zal behalve eventuele herhaalreceptuur weinig parkinsonmiddelen voorschrijven. Tijdens andere contacten met de parkinsonpatiënt krijgt de huisarts de medicatie wel onder ogen en moet hij er rekening mee houden.
Veel patiënten reageren goed op medicatie, maar valt het jou ook op dat het effect van de medicatie in de loop der tijd vrijwel altijd afneemt? En dat dosisverhoging vaak nodig is? En dat die dosisverhoging (op een gegeven moment tot zes- à achtmaal daags) na verloop van tijd ook niet meer voldoende resultaat heeft? En dat een geneesmiddel met een normaal afgiftepatroon gegeven wordt en hetzelfde middel met een vertraagd afgiftepatroon? De vraag is waarom dit allemaal gebeurt. En waarom worden er meer verschillende geneesmiddelen gegeven?
Is het verloop van de ziekte te beïnvloeden en wordt er met medicatie niet alleen achter de feiten aangelopen? Het antwoord op al deze vragen is in deze nascholing te vinden.
Wat is de plaats van de verschillende geneesmiddelgroepen? Je ziet dat er bij sommige personen met de ziekte van Parkinson direct met levodopa begonnen wordt en bij andere niet, terwijl dat toch het beste middel is.
Accreditatie
Dit programma is door het Kwaliteitsregister Apothekersassistenten voor 3 punten geaccrediteerd onder ID 407512.
Inhoud
BLOK A Oorzaak, symptomen en bijkomende ziekten
A1 Aard, oorzaak en prevalentie
A2 Symptomatologie en diagnose
A3 Bijkomende ziekten: depressie, dementie, psychose en impulscontrolestoornis
BLOK B Ziektebeloop en behandeling
B1 Ziektebeloop en niet-medicamenteuze behandeling
B2 Medicamenteuze behandeling
B3 Behandeling van comorbiditeiten en nieuwe ontwikkelingen
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Overleg met collega’s en de apotheker(s)
Opdrachtblad ‘Opnemen in het takenpakket’
Begrippenlijst
Afsluitende toets
Auteur
Gert van Lieshout is arts en oud-huisarts. Na achttien jaar fulltime huisarts te zijn geweest, is Gert parttime als huisarts gaan werken en is hij zich met nascholing gaan bezighouden. Als een van de oprichters van AccreDidact is hij zestien jaar actief geweest met het ontwikkelen van schriftelijke geaccrediteerde nascholing voor huisartsen, apothekers, doktersassistenten en apothekersassistenten. Momenteel ontwikkelt hij nog mondelinge en schriftelijke geaccrediteerde nascholingen voor apothekers.
Financiële banden: de auteur heeft geen financiële banden die betrekking hebben op dit onderwerp.
Doelstellingen
Na afloop van deze nascholing:
- ken je de laatste stand van zaken betreffende de symptomen en diagnostiek van de ziekte;
- ben je op de hoogte van de niet-medicamenteuze behandeling van de ziekte;
- weet je wat de laatste stand van zaken is betreffende de farmacotherapie en de bijwerkingen van antiparkinsonmedicatie;
- ken je complicaties van de ziekte van Parkinson zoals depressie, dementie, psychose en impulscontrolestoornis;
- weet je beter welke rol het team van de apotheek kan vervullen voor patiënten met de ziekte van Parkinson.
