De digitalisering van de tandheelkunde heeft veel van oudsher bekende arbeidsprocessen fundamenteel en revolutionair veranderd. Daarbij is de intraorale scan de eerste stap in de digitale wereld. Digitalisering kan worden gebruikt om de situatie van de patiënt vast te leggen, maar is ook geschikt voor verdere diagnostiek en het verzamelen van aanvullende parameters. Denk hierbij bijvoorbeeld aan cariësdiagnostiek, kleurbepaling of monitoring van abrasie, erosie en recessie. Dankzij matching van 3D-röntgenfoto's, datasets van gescande oppervlakken en patiëntenfoto’s kunnen casussen tegenwoordig ook vooraf digitaal worden gepland in overleg met verschillende disciplines. Dat vergroot de voorspelbaarheid van het behandelresultaat. Door productieprocessen in zelfstandige tandartspraktijken te automatiseren, kan een hogere kwaliteit en reproduceerbaarheid worden bereikt en kunnen de kosten aanzienlijk worden verlaagd. De snelle vooruitgang in de digitale tandheelkunde heeft er ook voor gezorgd dat er nieuwe materialen zijn bijgekomen, zoals zirkoniumdioxiden of hybridekeramieken. Dankzij deze materialen is een hoge mate van flexibiliteit en individueel gebruik van producten mogelijk, afgestemd op de situatie van de patiënt.
Met CNC kunnen materialen worden bewerkt met een nog niet eerder geziene homogeniteit.
Tot nu toe stond CNC in de tandheelkunde gelijk aan het subtractieve productieproces. Sinds een aantal jaar wordt de additieve vervaardiging steeds belangrijker. Deze productiemethode biedt een duidelijk voordeel vanwege de snelle en eenvoudige productie van complexe structuren met materiaalgradiënten. Er wordt ook veel vooruitgang geboekt op het gebied van bioprinting. Hierbij is de hoop dat we hard weefsel en weke delen kunnen produceren met behulp van de additieve methode en ze op deze manier individueel kunnen vervangen.
In een vergrijzende samenleving met een tekort aan geschoold personeel liggen de kansen voor de digitale tandheelkunde op het gebied van gepersonaliseerde geneeskunde, telegeneeskunde en kunstmatige intelligentie. De samenvatting van patiëntgegevens op een zorgkaart of platform, bijvoorbeeld een cloud, voor uitwisseling tussen verschillende disciplines speelt hierbij ongetwijfeld een belangrijke rol. Als anamneses, medicatie-overzichten en röntgenfoto's centraal zijn opgeslagen, vergemakkelijkt dat het dagelijks werk en komt er arbeidskracht vrij voor individuele patiëntenzorg. Door het samenvoegen van verschillende bevindingen kan zo, in combinatie met biomarkers, een individuele, patiëntgerichte behandeling worden aangeboden. Ook teletandheelkunde kan de toegang tot tandheelkundige zorg in landelijke gebieden of in instellingen als verpleeghuizen vergroten. Teletriage kan worden gebruikt om de noodzaak van een afspraak te beoordelen en om het eerste diagnostisch onderzoek uit te voeren. Hierdoor is een efficiënte afspraakplanning met patiënten mogelijk. Een belangrijk onderdeel van de evaluatie en beoordeling van de verschillende bevindingen is kunstmatige intelligentie (AI). AI bestaat uit een breed spectrum van opkomende technologieën en is bedoeld om tandartsen te helpen hun besluitvormingsprocessen te versnellen en te verbeteren. Door het analyseren van grote hoeveelheden gegevens kan een individuele, op de patiënt afgestemde behandelstrategie worden gekozen op basis van betrouwbare gegevens.
Met de vele technische innovaties zal de bescherming van patiëntgegevens tegen datalekken of cyberaanvallen een grote uitdaging zijn. Tegelijkertijd moet tandheelkundig personeel worden getraind en opgeleid in het gebruik van digitale technologieën.
Voor de praktijkeigenaren staat de afschrijving van de investeringskosten centraal. Uiteindelijk zal dat zeker bepalen of digitale technologieën in de dagelijkse praktijk geaccepteerd gaan worden.
In het volgende AccreDidact-programma wordt nader ingegaan op CAM - computerondersteund produceren.
Accreditatie
Het Kwaliteitsregister Tandartsen (KRT) heeft de onlinecursus Inleiding tot de CAD/CAM-technologie in de tandheelkunde - deel 1 vier accreditatiepunten toegekend. De cursus heeft tevens het Q-Keurmerk© verkregen.
Inhoud
1. Woord vooraf
2. Geschiedenis
3. Grondbeginselen
4. Digitale gegevensverzameling en diagnostisch onderzoek
5. Computerondersteund ontwerpen (CAD)
Nawerk
Samenvatting
Literatuur
Over de auteur
Auteurs
Dr. Andreas Keßler M.Sc. behaalde in 2013 zijn officiële toelating als tandarts aan de Ludwig-Maximilians Universiteit (LMU) in München en werkte daarna als beginnend tandarts in een privépraktijk. Na het behalen van zijn doctoraat op het gebied van tandheelkundige materiaalkunde was hij werkzaam als wetenschappelijk medewerker en vervolgens als wetenschappelijk medewerker bij de polikliniek voor conserverende tandheelkunde en parodontologie van de LMU, met als specialisatie digitale tandheelkunde. In 2021 kreeg hij als privaatdocent de bevoegdheid les te geven aan de LMU München. Daarna volgde de benoeming tot afdelingshoofd en universitair hoofddocent. In 2022 slaagde hij voor de Master of Prosthodontics aan de Universiteit van Greifswald. Zijn onderzoek richt zich op 3D-printen. Hij heeft hierover in het Duits en Engels gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. Daarnaast treedt hij op als spreker in binnen- en buitenland.
Dr. Maximilian Dosch leerde de tandheelkunde kennen via het tandtechnisch laboratorium. Als stagiair kwam hij al vroeg in aanraking met de digitale tandheelkunde. Na het afronden van zijn stage kreeg hij de leiding over een CAD/CAM-afdeling. Na enkele jaren in het vak werkzaam te zijn geweest, studeerde hij in 2015 af als tandtechnicus aan de Meisterschule für Zahntechnik in München. In 2021 studeerde hij af als tandarts aan de LMU München en sindsdien werkt hij in de Polikliniek voor mondzorg en parodontologie in München. Zijn focus ligt hier op digitale tandheelkunde. Dit is tevens het onderwerp waarop hij promoveerde.
Hoofdredacteur AkkreDidakt Duitsland
Dr. Kai Klimek studeerde geneeskunde aan de Universität Hamburg en tandheelkunde aan de Philipps-Universität Marburg. Hij werkte als tandarts op diverse locaties en als PR-manager onder andere bij Nobel Biocare en VOCO. Tevens was hij enige tijd hoofdredacteur bij AkkreDidakt Zahnmedizin.
Nederlandse bewerking
Sven Dijkgraaf behaalde in 1978 zijn tandartsdiploma aan de Rijksuniversiteit Utrecht (RUU).
In 1979 werd hij parttime medewerker bij de afdeling Kroon & Brugwerk van de RUU. Daarnaast werkte hij in Utrecht als algemeen practicus. In de loop der jaren focuste hij zich op totale gebitsrehabilitaties.
Na de sluiting van de Subfaculteit Tandheelkunde Utrecht (1986) werd hij parttime medewerker bij de vakgroep Orale Functieleer van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA). Daar werkte hij tot januari 2007. Tevens was hij bestuurslid van de Nederlandse Vereniging van Tandartsen (NVT), de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) en Q-Keurmerk. In april 2023 stopte Dijkgraaf ook met de werkzaamheden in zijn eigen praktijk.
Leerdoelen
Na het doorlopen van deze e-learning kunt u:
- de grondbeginselen van de CAD/CAM-technologie in de tandheelkunde noemen;
- de verschillende componenten van de CAD/CAM-technologie beschrijven;
- digitale gegevensverzameling omschrijven;
- het eerste diagnostisch onderzoek bij de patiënt digitaal uitvoeren;
- de mogelijkheden van computerondersteund ontwerpen opnoemen;
- aangeven welke bestandsformaten gebruikt worden in de dentale CAD/CAM-technologie;
- de stappen van de CAD-workflow noemen.
Ingangsniveau van deze nascholing: een voltooide universitaire opleiding tandheelkunde.
